Posts
" কামাখ্যা
আৰু তালৈ যাব নোৱাৰা এটা হিন্দু ৰাজবংশ :
◀🔸➖➖◾➖➖🔹🔶🔹➖➖◾➖➖🔸▶
ধৰ্মীয় দৃষ্টিৰে যিয়েই নহওঁক ঐতিহাসিক ক্ষেত্ৰ ৰূপে কামৰূপৰ কামাখ্যা দেৱালয়ৰ এটি বিশিষ্ট স্থান আছে । কবলৈ গলে কামাখ্যা দেৱালয় অসমৰ আন এটি পৰিচয়ো কিন্তু । এই দেৱালয় কামৰূপৰ "কুব্জীকাপীঠ" নামৰ এটি পাহাৰৰ ওপৰত অৱস্থিত । এই কুব্জীকাপীঠ পাহাৰকেই আমি "নীলাচল" নামেৰে জানো ।
পুৰাণৰ মতে শিৱ পত্নী সতীৰ মৃত্যুৰ পাছত শিৱই সতীৰ দেহ লৈ ত্ৰৈলোক্য ভ্ৰমণ কৰা কালত সতীৰ দেহৰ এক বিশেষ অংশ কুব্জীকাপীঠ পাহাৰত পৰাত গোটেই পাহাৰটোৱেই নীলা ৰঙৰ হৈ পৰে আৰু পাহাৰটো নীলাচল নামৰে বিখ্যাত হয় ।
প্ৰাচীন কালৰে পৰাই কামৰূপ আৰু সমগ্ৰ বৰ অসম শক্তি সাধনাৰ ক্ষেত্ৰ হিচাপে প্ৰসিদ্ধ হৈ আহিছিল যদিও মহাপুৰুষ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ ভক্তি আন্দোলনৰ প্ৰভাৱত কামাখ্যাৰ পুৰণি জনপ্ৰিয়তা অসমত কিছু হ'লেও স্তিমিত যেনেই লাগে !
কামাখ্যা মূলতঃ অসমৰ স্থানীয় দেৱী । "কামাখ্যা"-শব্দৰ অৰ্থ বিভিন্ন ৰূপত পোৱা যায় বা এইক্ষেত্ৰত বিভিন্ন পণ্ডিতে নিজা মত পোষণ কৰিছে । সম্প্ৰতি পোৱা তাৰে এটি অৰ্থ অনুসৰি "কাম" মানে সুন্দৰ আৰু "আখ্যা" মানে নাম অৰ্থাত সুন্দৰ নাম ।
যি কি নহওঁক , অসমৰ এক ঐতিহাসিক স্থান ৰূপে এই বিষয়ে সকলোৱেই জানিব লাগে । ব্যক্তিগতভাৱে নিজে যদিওবা সত্ৰ তথা বৈষ্ণৱ সংস্কৃতিৰ লগতহে জড়িত তথাপি এই বিষয়ে বহু কথা জানিবলৈ বা শিকিবলৈ হেঁপাহ আছে বিশষতঃ পৌৰাণিক ক্ষেত্ৰ হিচাপে ।
ৰ'ব, আজি পিচে ফেচবুক জ্ঞান সম্ভাৰৰ মজিয়াত উল্লেখ কৰিম বুলি ভাবি আহিছো এটি আকৰ্ষণীয় কাহিনী ।
আপোনালোকে জানেনে যে বৰ অসমৰ এটি হিন্দু ৰাজ পৰিয়াল এই মন্দিৰৰ সতে বিশেষভাৱে জড়িত হৈয়ো তেওঁলোকে কামাখ্যা মন্দিৰত প্ৰৱেশ নকৰে ; মন্দিৰ কি নীলাচল পাহাৰটোতেই আৰোহণ নকৰে সেই ৰাজবংশৰ লোকে । বঞ্চিত তেওঁলোক কামাখ্যা দৰ্শনৰ পৰা ।
কিন্তু কিয় ?
তাৰো আছে এটি কাহিনী। ফেচবুক জ্ঞান সম্ভাৰৰ মাননীয় সদস্য-সদস্যা সকল, আপোনালোকে নিশ্চয় জানে, যে প্ৰাচীন প্ৰাগজ্যোতিষপুৰৰ কিম্বদন্তিয় ৰজা নৰকাসুৰে নীলাচল পাহাৰত দেৱী কামাখ্যাৰ মন্দিৰ প্ৰথম নিৰ্মাণ কৰিছিল । সেই প্ৰাচীন মন্দিৰ বুৰঞ্জীয়ে জনা অৱস্থাত পোৱা নাযায় । বুৰঞ্জীয়ে ক'ব পৰা অৱস্থাৰ পৰা কবলৈ হলে এই মন্দিৰ নিৰ্মাণৰ বাবে প্ৰথমে নাম লব লাগিব কোচ ৰাজবংশৰ প্ৰতিষ্ঠাতা মহাৰাজ বিশ্বসিংহৰ নাম ।
এবাৰ আহোমৰ সতে যুদ্ধ কৰিবলৈ আহি নিজ সেনাৰ পৰা ঘটনাক্ৰমে বিচ্ছিন্ন হৈ পৰা বিশ্বসিংহ মহাৰাজ আহি-আহি এই স্থানত উপস্থিত হয়হি । ইয়াতেই দেৱীৰ পীঠ বুলি জানি মহাৰাজে নিজ সেনাবাহিনীৰ লগত লগ-লগাই দিবলৈ দেৱীক প্ৰাৰ্থনা কৰিলে আৰু এই ইচ্ছা পূৰণ হলে দেৱীৰ মন্দিৰ সোণৰে তৈয়াৰ কৰিব বুলি প্ৰতিজ্ঞাও কৰিলে । ঘটনাক্ৰমে বা সময়ৰ সংযোগত ৰজাৰ ইচ্ছা পূৰ্ণ হ'ল । ইয়াৰ পাছতে নিজ প্ৰতিজ্ঞা ৰক্ষা কৰি প্ৰতিছটা শিলৰ তলত এক ৰতি সোণ দি মহাৰাজ বিশ্বসিংহই কামাখ্যা দেৱীৰ মন্দিৰ নিৰ্মাণ কৰাই দিছিল ।
বিশ্বসিংহ মহাৰাজে নিৰ্মাণ কৰাই দি পুৰণি কামাখ্যা মন্দিৰক ভাৰতীয় ইতিহাসৰ কুখ্যাত "কালাপাহাৰে" ধ্বংস কৰিছিল ।
পাছলৈ কোচ ৰাজবংশৰ গৌৰৱ আৰু বিশ্বসিংহ মহাৰাজৰ জ্যেষ্ঠ পুত্ৰ মহাৰাজ নৰনাৰায়ণে এই মন্দিৰ পুনৰ নিৰ্মাণ কৰিছিল ১৫৬৫ খ্ৰীষ্টাব্দত ।
দৰং ৰাজবংশাৱলী মতে নৰনাৰায়ণ মহাৰাজে মন্দিৰ নিৰ্মাণ কৰি উচৰ্গা কৰোতে তিনি লক্ষাধিক হোম , একলক্ষ বলি দিছিল আৰু তামৰ ফলি বনাই সাতকুৰি পাইক মন্দিৰৰ নামত আগবঢ়াইছিল । ভূ-সম্পত্তি দান কৰি মহাৰাজে মন্দিৰৰ পূজা-অৰ্চনাৰ বাবে ব্ৰহ্মণ পণ্ডিত নিয়োগ কৰিছিল ।
পাছলৈ নৰনাৰায়ণে পুনৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰা এই মন্দিৰৰ বহু অংশ ১৮৯৭ চনৰ ডাঙৰ ভূমিকম্পত ক্ষতি হোৱাত তিনি হাজাৰ দুশ টকা অৰ্থ সাহাৰ্যৰে মেৰামতিও কৰাইছিল কোচবিহাৰৰ সেই ৰাজ পৰিয়ালটোৱেই । তথাপিও কিন্তু তেওঁলোক আজিও বঞ্চিত দেৱী দৰ্শনৰ বাবে । এয়ে নহয়, এই ৰাজপৰিয়ালৰ কোনো লোকেই আজিও নীলাচল পাহাৰতে আৰোহণ নকৰে ।
কিন্তু কিয় ?
সন্মানীয় পাঠকবৃন্দ, যদিওবা আপোনালোকক এই ৰাজবংশটোৰ নাম এতিয়ালৈকে কোৱা হোৱা নাই তথাপি আপোনালোকে নিশ্চয় গম পাইছে, এই ৰাজবংশ অসমৰ মহাপ্ৰতাপি আৰু ন্যায়পৰায়ণ ৰজা বিখ্যাত নৰনাৰায়ণৰ "কোচ ৰাজবংশ"-ৰ বাহিৰে আন কোনো নহয় । কামৰূপ তথা অসমৰ অন্যতম পৰিচয় মা কামাখ্যা মন্দিৰৰ নিৰ্মাণৰ লগত কোচ ৰাজবংশৰ নাম বুৰঞ্জীত সোণালী আখৰৰে লিখা হোৱা হলেও তেখেতসকল এই মন্দিৰলৈ নোযোৱাৰ সতে জড়িত হৈ আছে এটি কিম্বদন্তি অথবা বিশ্বাসৰ মাজত প্ৰতিষ্ঠিত এটি আচৰিত কাহিনী ।
সেয়া মহাৰাজ নৰনাৰায়ণৰ দিনৰ কথা । কালাপাহাৰে ধ্বংস কৰি যোৱা কামাখ্যা মন্দিৰক পুনৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰি মহাৰাজে মন্দিৰ পৰিচালনাৰ বাবে বিভিন্ন লোকক নিয়োগ কৰিছিল । তাৰে ভিতৰত মন্দিৰৰ পূজা-অৰ্চনাৰ বাবে নিয়োগ কৰিছিল কেন্দুৰলাই নামৰ এজন ব্ৰাহ্মণ পণ্ডিতক । প্ৰৱাদ আছে, নীলাচলৰ বুকুলৈ যেতিয়া সন্ধিয়া নামে কেন্দুকলাই ব্ৰাহ্মণে মন্দিৰত ঘন্টা ধ্বনিৰ লগে-লগে স্তোত্ৰ পাঠ কৰি আৰতি আৰম্ভ কৰে । সেই ঘন্টা ধ্বনি আৰু স্তোত্ৰ পাঠত জাগ্ৰত দেৱী নামি আহি আৱিৰ্ভাৱ হয় সুন্দৰী যুৱতীৰ বেশত । শব্দ ব্ৰহ্মৰ তালে-তালে তেওঁ নাচে । জয়ালৰ পৰা আৰু জয়াল হৈ পৰে সমগ্ৰ নীলাচল । দেৱীক কিন্তু কোনেও নেদেখে মাত্ৰ দেখা পাই কেন্দুকলাই ব্ৰাহ্মণে । এনেকৈয়ে চলি থাকিল সেই ব্ৰাহ্মণৰ আৰাধনা আৰু তাৰ লগে-লগে প্ৰসন্না দেৱীৰ উল্লাস নৃত্য ।
গোপনে থাকিল সেই কথা । এদিন কিন্তু পূজাৰীয়ে ভুলেই কৰিলে । দেৱীয়ে নৃত্য কৰা সেই গোপন কথা তেওঁ নৰনাৰায়ণৰ আগত কৈ পেলালে । কৌতুহলী আৰু সাহসী ৰজাৰ অন্তৰত এই কথাই অযুত উদ্দিপনাৰ ঢৌ তুলিলে । তেওঁ নিশ্চিত কৰিলে, দেৱীৰ অপূৰ্ব ৰূপ আৰু তেওঁৰ নৃত্য দৰ্শনৰে ৰজাই নিজ নয়নক ধন্য কৰিব । লগে-লগে তেওঁ পূজাৰীক কলে তেওঁৰ অভিপ্ৰায়ৰ কথা । পূজাৰীয়ে ভয় খালে, ৰজাক প্ৰাৰ্থনা কৰিলে সেই সৰ্বনাশী আশা ত্যাগ কৰক।
কিন্তু সিদ্ধান্তত অচল আছিল ৰাজন। ভয় কেতিয়াও নকৰে তেওঁ । কালিকালগা মন্দিৰৰ জাগ্ৰত দেৱীৰ সন্ধিয়াৰ গোপন নৃত্য তেওঁ যে চাবই লাগিব ।
কেন্দুকলাই বিব্ৰত হ'ল । তথাপি আকৌ অনুৰোধ কৰিলে, সেই নৃত্য দৰ্শন নকৰিবৰ বাবে ।
নিজ সিদ্ধান্তত অলৰ ৰজাই সেই অনুৰোধ স্বীকাৰ নকৰিলে । শেষত উপায়হীন পূজাৰীয়ে সন্ধিয়াৰ আৰতিত মন্দিৰৰ বাহৰিৰৰ পৰাই দেৱীৰ গোপন নৃত্যক গোপনেই চাবলে পৰামৰ্শ দি গুচি আহিল ।
নীলাচলৰ বুকুলৈ সেইদিনা আকৌ সন্ধিয়া নামি আহিছিল । এজাক এন্ধাৰে ভয়াৰ্ত কৰি তুলিছিল চৌদিশৰ পৰিবেশ আৰু তাৰ লগে-লগে নামি আহিছিল এন্ধাৰ ক'লা এটি অশনি সন্ধিয়া । নিঃশব্দতাই আৰু অধিক জয়াল কৰিছিল কালিকা লগা মন্দিৰৰ আকাশ, বতাহ সকলো ।
প্ৰস্তৰ শিলৰ দেৱালবোৰে পীঠৰ কাষতে জ্বলি থকা বিশাল চাকিগছৰ ক্ষীণ পোহৰক ভিতৰতেই বন্দী কৰি ৰাখিছিল ।
পূৰ্বৰ দৰেই সময়ত মন্দিৰৰ ভিতৰৰ পৰা ভাঁহি আহিল ঘন্টাৰ কঠিন শব্দ । তাৰ লগে-লগে সংস্কৃতত গোৱা পূজাৰীৰ স্তোত্ৰ পাঠ । জাগ্ৰত দেৱীয়ে উল্লাসৰে নামি আহি সুৰৰ তালে-তালে আৰম্ভ কৰিলে নৃত্য ।
আৰম্ভ হ'ল মানুহ আৰু দেৱীৰ দৰ্শন ।
ঠিক একে সময়তে বাহিৰৰ এন্ধাৰ ফালি এটি ছায়ামূৰ্তি ঘন খোজেৰে মন্দিৰৰ ফালে আগুৱাই আহিল । বেৰৰ ফাকেৰে অপূৰ্ব দেৱীৰ নৃত্যৰ লয়-লাস চাবলৈ উদ্যত তেওঁ । ঠিক মাত্ৰ চাইছিলহে..............
দেৱীয়ে কিন্তু গম পালে । ক্ৰোধাম্বিতা হৈ পৰিল দেৱী। তেওঁৰ বিস্ফোৰিত ৰক্ত নয়নৰ খুৰধাৰ দৃষ্টিত নিমিষতে বাগৰি পৰিল কেন্দুকলাইৰ মস্তক ; মাথো এটি ক্ষণ ।
ইফালে মহাৰাজ নৰনাৰায়ণকো সাৱধান বাণী শুনাই মুহূৰ্ততে নীলাচল ত্যাগ কৰিবলৈ দেৱীয়ে আদেশ দিলে লগতে অভিশাপ দিলে, ৰজাই আৰু তেওঁৰ বংশৰ কোনো লোকে ভৱিষ্যতে এই পীঠ দৰ্শন কৰা দূৰৰে কথা নীলাচল পাহাৰত যদি আৰোহণো কৰে তেতিয়া নিৰ্বংশ হ'ব ।
---------------------- কিম্বদন্তি আৰু জনবিশ্বাসৰ ভেটিত প্ৰচলিত কথা । হ'লেও এই নিয়ম আমি জনাত আজিও ৰক্ষিত হৈ আহিছে ।
মই বাৰু অলপ বেছিকৈ লিখিলো নেকি ?
আচলতে সুন্দৰ কাহিনী এটা পাই ম'বাইলতে সাহিত্য চৰ্চা কৰিবলৈ মন গ'ল ।
তাৰ বাবে উপযুক্ত পাত্ৰ মই নহলেও চেষ্টা কৰাত নিশ্চয় ভুল হ'ব নোৱাৰে, নে কি কয় ?
অ' ৰ'ব, কাহিনী ইমানতে শেষ হোৱা নাই, আৰু আছে । দেৱীৰ কোপত মুণ্ড ছেদ হোৱাৰ পাছত কেন্দুকলাইৰ মস্তক গৈ তেওঁৰ গৃহ ভূমি বৰ্তমানৰ মঙলদৈৰ কলাইগাঁৱত পৰিলগৈ । তাতেই বৰ্তমানে "মূৰভগা" নামেৰে এটি দেৱালয়ো আছে । ------- এইবিলাক কিম্বদন্তিয়ে কোৱা কথা ।
শাক্ত হিন্দু সকলৰ ৫১ খন মূল পীঠৰ ভিতৰত কামাখ্যা অতিকে বিখ্যাত । বিশ্বাস কৰা হয়, সমগ্ৰ কামৰূপ ভূমিয়েই দেৱীৰ অতিকে প্ৰিয় আৰু সেয়ে তেওঁ ইয়াত গৃহে-গৃহে বাস কৰে । কালিকা পূৰাণত কোৱা হৈছে:
" অন্যত্ৰ বিৰলা দেৱী কামৰূপে গৃহে-গৃহে । "
পিছে ইয়াত ধৰ্মীয় আচাৰ কিছু পৃথক ।
কালিকা পুৰাণতেই কোৱা হৈছে,
"সৰ্ব্বেশো যোগিনীপীঠে ধৰ্ম্মং কৈৰাতজং মতং । "
কামৰূপত পূৰ্বতেই কিৰাত সকলৰ ধৰ্ম প্ৰচলন আছিল । পিচে পৰৱর্তি সময়ত এই কামাখ্যাক কেন্দ্ৰ কৰি বৌদ্ধ ধৰ্মত "তন্ত্ৰযান" আৰু "ব্ৰজযান" নামৰ দুটা আন ধৰ্মৰ শাখা ইয়াত গঢ় লৈছিল আৰু কিছুমান অদ্ভুত বামাচাৰী ক্ৰিয়া -কাণ্ড প্ৰকট হৈ পৰিছিল ।
পঞ্চ ম- কাৰ প্ৰথাৰে চলা পূজাই বহুতকে অধিক সন্ত্ৰষ্ট কৰি তুলিছিল যাৰ বাবে গুৰুজনাই অসমত নৱ-বৈষ্ণৱ ধৰ্ম প্ৰৱৰ্তন কৰিবলৈ বাধ্য হৈছিল ।
কীৰ্ত্তনৰ চতুৰ্ব্বিংশতি-অৱতাৰ-বৰ্ণনত তেখেতে লিখিছে,
"বুদ্ধ অৱতাৰে বেদ-পথ কৰি ছন ।
বামানয় শাস্ত্ৰে মুহি আছা সৰ্ব্বজন । । "
আগতেই কৈছিলো কামাখ্যা অসমৰ স্থানীয় দেৱী । প্ৰাচীন কামৰূপত নৰকাসুৰে এইগৰাকী দেৱীক অসমত প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল আৰু মাতৃ উপাসক কিৰাত সকলৰ মাজত বিভিন্ন নামেৰে এই গৰাকী দেৱীক আৰাধনা কৰি অহা হৈছিল ।
"কামাখ্যা" সম্বন্ধে জানিবলৈ বহু কথাই আছে, আছে এক বৃহৎ বুৰঞ্জী তথা ঐতিহাসিক সমল ।
মই মাথো দুখন কিতাপৰ তথ্য লৈয়ে এটি অতি চুটি আলোচনা আগবঢ়াইছো ।
অ' মনত পৰোতেই মই পঢ়ি তথ্য আহৰণ কৰা গ্ৰন্থ দুখনৰ নাম উল্লেখ কৰি লেখিকা আৰু লেখক দুয়োজনলৈকে কৃতজ্ঞতাৰ শৰাই আগবঢ়াইছো 🙏:
১/ প্ৰয়াত নিৰ্ম্মলপ্ৰভা বৰদলৈ বাইদেউৰ "দেৱী"
২/ অনন্ত কুমাৰ শৰ্মাৰ "শক্তিৰূপা মা কামাখ্যা" ।
💠 লগতে পঢ়ক কামাখ্যা বিষয়ক আন এটি লেখা "কামৰূপে গৃহে-গৃহে" ( 🔃 https://www.facebook.com/groups/372830512757409/permalink/2266009026772872/ )
আজিলৈ ইমানতে সামৰিছো দেই । পুনৰ অন্য তথ্যৰে আপোনালোকক লগ পোৱাৰ প্ৰৱল হেঁপাহৰে আৰু সকলোকে সন্মান জনাই আজিলৈ আহোঁ ........
সু-প্ৰভাত 🌷
🐣আপোনাৰ বাবে দিনটো মঙ্গলময় হওঁক 🎶
🎤🔊 ফেচবুকত আমাৰ কৰাপাট 🔷
📱8⃣0⃣1⃣1⃣......
🔶🔹🔸🔸🔹⚫🔘⚫🔹🔸🔸🔹🔷
